Nieuws uit het doktershuis in Weidum

30 juny 2014

Wizige op 28-11-2019, 13:32:06

Het is alweer 23.5 jaar geleden dat we neerstreken in Weidum om de praktijk over te nemen van dokter Haima en de tijd heeft niet stilgestaan. We kwamen hier naartoe vanaf de Antillen (Curacao) waar we ook een praktijk konden overnemen maar waren hier al een paar maal geweest vanaf 1988 om waar te nemen en kozen voor Weidum. Onze eerste waarneming was bij dokter Haima maar later ook voor dokter Mauser. De laatste stopte eerder met werken en het lag voor de hand dat ik daar zou solliciteren maar ik wilde veel liever naar Weidum dus ik moest een list verzinnen om dit niet te hoeven doen. Ik ging in die tijd nog regelmatig terug naar Curacao om te werken en zorgde ervoor hier niet te zijn op het moment dat dit speelde. In die tijd was het namelijk zo dat je eigenlijk niet te kritisch naar een vestigingsmogelijkheid hoorde te kijken. Er kwam iets op je pad en dan was het je opdracht daar iets van te maken. Een vestiging werd toen ook echt nog gezien als een soort roeping en daar paste een kritische blik niet echt bij. Bij de sollicitatie in Weidum moesten we nog wel een hobbel nemen omdat er inspraak was van de collega’s uit de waarneemgroep. Of de echtgenote van de jonge huisarts wel van plan was om ook in de praktijk te gaan werken? Nou dat stond voor Gisi nog niet vast omdat haar achtergrond meer vanuit het onderwijs (koken en huishoudkunde) was en niet zozeer geneeskundig. Mevrouw Haima redde ons uit deze situatie door het toen zeer gedecideerd voor ons op te nemen: het jonge stel kon toch waarachtig zelf wel uitmaken hoe ze hun toekomst zagen in de praktijk. Het was haar geëmancipeerdheid die de Heeren de mond snoerde. Met dokter Haima was ik het immers al eens. Ook hij had een veer gelaten want als oud corpslid van de studentenvereniging Vindicat was het een ongeschreven regel dat zijn opvolger ook uit deze gelederen zou moeten komen. Gelukkig had ik al een aantal malen waargenomen en bleek al over ruime ervaring te beschikken met name ook in de verloskunde zodat ook hij snel gewonnen was. We hadden ook een goede klik met zijn beiden. Helaas zijn beiden nu overleden maar ik hecht er aan om op deze plaats nogmaals te zeggen dat we hen zeer dankbaar zijn om de soepele wijze waarop we de praktijk hebben kunnen overnemen. We voelden ons hier direct thuis en welkom en dat is tot op de dag van vandaag het geval. We hebben dan ook nooit maar een moment spijt gehad van onze keuze destijds. Twee van onze kinderen zijn echte geboren Weidumers geworden en allen zijn geworteld in het Friese ook nu ze aan het uitvliegen zijn. De begintijd deden we de praktijk met zijn tweeën en een jaar later kwam Alie ons team versterken. Dit hebben we een tijdlang volgehouden totdat de ontwikkelingen en vernieuwingen een onstuitbare opmars begonnen. Het begon met de automatisering met computers en de invoering van het medische dossier van al onze patiënten van de groene kaarten over te brengen naar het dossier in de computer. Een monsterklus die jaren vergde van inspanning maar we kunnen ons niet meer voorstellen dat we er zonder zouden kunnen. De tijdswinst die het op zou leveren is er echter nooit gekomen want met de komst van de computer en de automatisering kwamen er andere problemen bij die deels te wijten waren aan de automatisering zelf maar grotendeels ook omdat de mogelijkheden hierdoor veel groter werden. Zo kwamen er preventie programma’s voor hart en vaatziekten en later ook suikerziekte en astma en COPD die mogelijk werden doordat we met behulp van dezelfde computer de patiënten gemakkelijker konden selecteren. Maar de computer is nog steeds een dom ding en levert alleen wat op als er ook iets in wordt gevoerd dus de bewerkelijkheid van alles nam toe. Later ontdekten de zorgverzekeraars en de overheid de mogelijkheden van de huisartsen waardoor zaken die we eerst als extra zagen nu plotseling worden verwacht als horende bij het gewone werk. Om dit allemaal te kunnen blijven behappen zijn jullie allen getuige geweest van het gestadig meer uitbreiden van ons personeelsbestand. Na Alie kwam Christa in de apotheek en later Selma die na een tijdje werd vervangen door Mirjam. Om de extra preventie programma’s te kunnen bemannen kwam Muike ons team versterken als gespecialiseerde verpleegkundige. Nog weer later kwam er een huisarts, Wike, bij voor een dag in de week om mijzelf wat te ontlasten. En voor je het weet heb je dus een bedrijf (je). De meest recente uitbreidingen zijn Janette als physician assistant (een functie net onder de huisartsen maar met echte huisarts taken) en Gerrie als doktersassistente om Gisi wat te ontlasten die steeds meer managementtaken op zich heeft genomen om alles aan te sturen en behapbaar te houden. Gisi doet dus ook werkzaamheden voor de huisartsenpraktijk in Wirdum. De meest recente ontwikkelingen zijn dat er nog meer werk naar de huisartsen toekomt omdat we met zijn allen op de gezondheid moeten besparen en er dure werkzaamheden vanuit de ziekenhuizen (de tweede lijn) over moeten naar de huisartsen. Om dit alles te kunnen blijven doen moet er dus een vorm van opschaling komen in de eerste lijn van de zorg. De huisartsenpraktijken voeren tot op heden allen voor zich de stortvloed aan nieuwigheden braaf voor zich uit en elke praktijk moet bij elke extra taak en vernieuwing weer het wiel opnieuw uitvinden. Een enorme verspilling waarbij enorm veel energie, tijd en kosten worden verspeeld. Als er een nieuw programma moet worden ingevoerd kan dat net zo goed voor 1, 2 of 3 praktijken tegelijkertijd uitgezocht worden. De kunst is nu om tot een schaalgrootte te komen die recht doet aan de bekende persoonlijke en vertrouwde zorg die jullie gewend zijn van ons en toch klaar te zijn voor de toekomst. De huisarts in Wirdum, Dré Bartels, en ik zijn hier al een jaar of zes mee bezig en denken hetzelfde over de toekomst van ons vak en willen hier graag ook op anticiperen door te komen tot steeds meer samenwerking. Achter de schermen hebben we al heel veel gedaan aan deze samenwerking, ons personeel gaat al een paar jaar tegelijk met de mensen uit Wirdum op reis en nascholen doen we al samen naast de waarneming gedurende nu twee jaar. Ook werken Muike, Wike en Janette in beide praktijken. U hebt er vast al iets over gelezen of gehoord. We zijn al een tijd bezig een gezamenlijk praktijkpand te vinden. Dit blijkt best wel een taaie klus die in tijden van de financiële crisis dus ook tot twee keer toe op het laatste moment door geldschieters werd afgeblazen. De plek moest uiteraard een plek zijn waar zowel de patiënten uit Wirdum en Roordahuizum als onze patiënten zonder grote extra reizen moesten kunnen komen. Wytgaard kwam hierbij als enige mogelijkheid voor beide praktijken in beeld en we hebben ons dan ook alleen hierop gericht. Veel van de patiënten uit onze praktijk komen er langs op weg naar hun werk in Leeuwarden of elders en de afstand tot onze huidige praktijk lijkt goed te overbruggen. Zeker als je in aanmerking neemt dat slechts een relatief klein deel van onze praktijk zelf in Weidum woont. Maar het is een compromis dat zal duidelijk zijn. Waarom dan toch deze stap? Vele mensen vragen het ons. Jullie praktijk voldoet toch nog goed? En moet dat nou nog relatief kort voor je pensioen? Wordt er dan geklaagd of zo? En we willen onze huisarts niet kwijt. Ik kan jullie verzekeren: ik denk echt dat deze stap een onvermijdelijke stap is. Als het nu niet gebeurt, gebeurt het later wel. Nu echter nemen we zelf het initiatief met twee huisartsen die gemotiveerd zijn om te gaan samenwerken en zitten we zelf aan de knoppen en maken keuzes die we willen. Ik voorzie tijden waarbij het ons gewoon wordt opgedragen en dan worden de keuzes voor ons gemaakt en dan moet je maar afwachten wat er van komt. Bovendien en dat is een ontwikkeling die al in volle gang is, het wordt steeds moeilijker om op het platteland praktijken over te dragen aan de volgende generatie van huisartsen. De nieuwe generatie is opgeleid in groepspraktijken waar veel parttime wordt gewerkt en bestaat momenteel uit 80% vrouwelijke collega’s. Deze collega’s hebben meestal partners die ook kostwinners zijn en vaak geen emplooi vinden op het platteland waardoor ze vaak kiezen voor een functie waarbij niet hoeft te worden geïnvesteerd in dure gebouwen (praktijken) en woonhuizen en waarbij ze niet kiezen voor het runnen van een bedrijf met alle verantwoordelijkheden en werkzaamheden die dat met zich meebrengt. Ze kiezen voor een loondienstverband en willen graag parttime werken. Dat kan alleen maar als we onze praktijken hiervoor geschikt maken door op te schalen waardoor ze aantrekkelijk blijven voor onze opvolgers ter zijner tijd. We zien situaties in het noorden van onze provincie en in Groningen waarbij op zich prachtige solopraktijken wel drie jaar bezig zijn geweest een opvolger te vinden waarbij dan uiteindelijk met veel moeite een collega uit een buitenland de praktijk over gaat nemen. En dan nu toch het nieuws: we hebben onlangs overeenstemming bereikt over de aankoop van het Kleaster. Een prachtig gebouw vooraan in Wytgaard dat we goed geschikt kunnen maken voor twee praktijken. Hoe het er precies uit gaat zien weten we zelf nog niet want dat hangt nog af van een paar zaken zoals deelname fysiotherapeut en Buurtzorg maar dat we er naartoe gaan is nu wel zeker. Binnenkort praten we over de laatste overname details en dan zal op afzienbare tijd het koopcontract worden getekend waarna we direct gaan starten met de verbouw van het gebouw om het geschikt te maken voor de uitvoering van onze plannen en daarmee de toekomst van de huisartsenzorg in ons gebied veilig te stellen. De bedoeling is dat we dan onze eigen patiënten gewoon houden zoals nu het geval is zodat er voor jullie als patiënt maar weinig gaat veranderen maar achter de schermen gooien we alles op een hoop. De administratie, de apotheek en de doktersassistentes gaan voor beide praktijken werken. Misschien blijf ik nog wel een tijdje een spreekuur in Weidum doen afhankelijk van wat we gaan doen met het praktijkgebouw dat dan uiteraard leeg komt te staan. Maar het zal duidelijk zijn dat het wel praktisch moet blijven. In alle dorpen een buitenspreekuur houden is erg onpraktisch. Dat betekent dus dat er een einde komt aan een jarenlange traditie. Een traditie die terug gaat tot in de 17e eeuw! Het zijn dan de chirurgijns die in Friesland opduiken en naast medicinale taken zoals aderlaten en breuken spalken ook als barbier of boer een karig inkomen verwerven. De eerste chirurgijn in Weidum is waarschijnlijk ene Andries Gerbens (1645) geweest. Na hem duiken er meerdere namen op in diverse registers maar soms met grote tussenpozen ook niet. Het doktershuis van nu is in 1876 gebouwd door een burgemeester die er wilde rentenieren maar het huis na 12 jaar doorverkocht aan de dan eerste dokter in dit pand, dokter Henricus Idzerda. Vanaf 1988 wonen er alleen nog maar dokters in het huis. Na Idzerda volgen de doktoren Hamburger, Mantel en Haima. Het zal beslist geen toeval zijn dat vrijwel alle doktoren het meer dan 25 jaar volhouden in ons prachtige dorp! Het is op zich wel tekenend voor de ontwikkelingen van deze tijd dat er tot en met dokter Haima maar relatief kleine verbouwingen zijn gedaan aan het pand en dat pas bij ons aantreden een echt grote verbouwing is gedaan en dat we nu anno 2014 wederom na bijna 25 jaar dus alweer een grote stap moeten gaan zetten. De meeste collega’s in de directe omgeving hebben de afgelopen jaren zelfs vaak meerdere malen hun praktijk moeten aanpassen iets wat wij niet hoefden gelukkig. Maar nu is het dus tijd voor de volgende stap en ik hoop dat ik jullie allen heb kunnen duidelijk maken waarom deze stap een moeilijke maar tegelijkertijd een onvermijdelijke is geweest. Een fraaie bijkomstigheid is nu ook dat wij na onze pensionering in ieder geval niet hoeven te verhuizen als we dat niet willen. Maar dat is voor het dorp natuurlijk maar een schrale troost, hoewel…. Luit-Jan en Gisi Lukkes